XOSÉ FERNÁNDEZ FERREIRO: SAGA DE AFIADOR

Ribeirana do Sil

o día que eu morra,

chora por min.

Onte foise Xosé Fernández Ferreiro, escritor e xornalista de raza, membro da Real Academia Galega, amigo dos amigos, espirito libre. Marchou como quería, nun repente inapelable. Quizais o desexou antes, pero as cousas veñen cando veñen, que diría el.

Hai unhas semanas, xa enfermo, dicíame que non fora quen de escribir un corpus unitario sobre o territorio que amaba: Espartedo, as serras altas de Luintra, a patria da infancia, lugares onde suceden as súas historias. Respondille que, se cadra, a súa obra non naceu con vocación de corpus, pero que a sucesión de historias e as perspectivas, si constitúe un patrimonio literario esencial para comprender ese territorio, e Galicia, e a emigración a Madrid a mediados do século pasado, velaí: A saga dun afiador, O minotauro, Agosto do 36, Co medo nas mans, O atentado, Os últimos fuxidos, Tempo de Centeo. Hai máis títulos, claro: Morrer en Castrelo de Miño, A morte de Frank González, Corrupción e morte de Brigitte Bardot.

Souben del no ano 1977, cando publicou o primeiro intento dun escritor galego por facer unha novela do oeste. Había entón un debate sobre a necesidade de que a literatura galega chegase ao territorio popular do quiosco. El realizou esa achega, libro ilustrado por Luís Seoane. Ese mundo non o pillaba lonxe. Unha das súas paixóns era o western. Creo que identificaba a vida solitaria dos heroes do oeste co rodar do afiador polos camiños do mundo. Algunha das súas novelas segue o modelo narrativo deste xénero cinematográfico.

Narrador, si, e cronista, durante tantos anos no ABC, en La Noche, en La Voz de Galicia. Pero o seu inicio foi unha colección de versos de título: Ribeirana do Sil, con limiar de Florentino Cuevillas, quen escribe: Vede, escoitade como na terra de Ramuín nace un poeta. Relaciona logo os elementos que forman o seu universo e que coinciden cos recollidos anos despois por Pepe: o nome das vacas, os afiadores, os lobos, a matanza dos porcos, os tesouros, os fiadeiros, os muiñeiros, a seitura, as medas e a malla… o que fomos e o que somos, podemos engadir.

Formou parte de Brais Pinto, o grupo que, dende Madrid, tentou poñer ao día a cultura galega nunha dirección de vangarda. Aí estivo con Méndez Ferrín, Ramón Lorenzo, Bernardino Graña, Bautista Álvarez, César Arias ou Reimundo Patiño. Antes, en Ourense, fundara o grupo Xente Nova, con Víctor Campio Pereira. De Xente Nova a Brais Pinto, velaí o libro no que conta ese tempo de iniciación.

Na nómina de amigos habería que engadir o de Manuel Álvarez Torneiro, compañeiro nos días de La Voz de Galicia, compañeiro de café nas tardes, e aínda outros, ata formar unha relación imposible de recoller aquí.

Da súa man seguiremos percorrendo a fraga dos paxaros salvaxes e a cidade das chuvias, con el que foi home de aldea: galego de corpo e i-alma, que naceu e morreu na Terra.

(A primeira das imaxes foi tomada nos primeiros anos deste século, penso que polos días do Prestige. A segunda é de hai dúas semanas. Ambas son de Maribel)

Advertisement