EMPORCARTE

Emporcarte é unha iniciativa do concello de Lalín quen, cada ano, convoca aos artistas de todo o país a participar nunha mostra colectiva arredor do porco e do cocido en días de Entroido. Fomos por primeira vez o ano pasado, da man do pintor Xulio García Rivas, quen nos fixo coincidir alí con Antonio García Teijeiro e Susi.

O sábado alá fomos outra vez, en día frío e chuvioso. Esta vez tamén participaba Maribel con dúas fotos que, malia o motivo, resultaron moi modernas: unha de grelos e outra de porco. Desta volta tamén foi Alba, amiga de Antonio e Susi, e Javier, o fillo de Xulio.

Con Acisclo

Atopamos moitos outros amigos alí: Soledad Penalta, Acisclo Manzano ou Isabel Blanco, que tamén expoñían obra. Tal e como aconteceu o ano pasado, a hora da inauguración coincidiu cunha particular sesión vermú, na que mozos e homes se disfrazan de mulleres e acoden todos ao mesmo local. Vimos de novo a Celso Sanmartín, o poeta e contador, moi no seu papel de moza, lucindo espléndidas pernas que, como nos explicou, víamos fortes porque estaban afeitas a andar no monte.

A festa remata en cocido. Estivo ben o deste ano, en particular nas sobremesas: rosquillas, filloas, orellas e queixo. Pero a min pareceume que o de 2015 tiña máis fondura. O ano pasado puidemos comer carne de porco nos seus variados xeitos de conservación: salgada, adobada, afumada, fresca… Este ano a min pareceume que toda estaba salgada, agás un anaco de orella que estaba afumado. Con todo, non tivemos queixa.

No xantar coñecín o fotógrafo Ángel Luis Utrera, quen sabe un mundo de patrimonio da zona, en particular, pareceume que de mámoas e petróglifos. Foi el quen nos fixo esta foto na que estamos Antonio, Xulio e eu. Tamén no xantar atopei a Luís González Tosar, con quen tivera ocasión de falar por WhatsApp uns días antes, pero a quen non contaba ver alí.

(As outras fotos son de Maribel Longueira.)

Advertisement

O MUNDO DE ALBA

Alba é filla de Isa e de Ramiro Torres, poeta que forma parte do Grupo Surrealista Galego. Alba ten agora 11 anos. Con nove, un dos seus debuxos, que ela cualifica de surrealistas, foi escollido polo seu pai como imaxe e cuberta do seu libro Esplendor arcano. Sempre me fascinou esa ilustración, mundo de mundos, sucesión de elementos encadeados que compoñen unha forma complexa e suxestiva, enigmática e misteriosa, como é sempre o que nos nace de dentro, do máis fondo de nós.

Alba empezou a debuxar con 7 anos. Ao primeiro fixo un garabato, ao que tardou e atopar sentido, pero logo, cando o conseguiu, fixo outros vincuándoos e deixando que a man construíse as formas. Foi seu pai quen lle explicou que ese era un xeito de crear propio do surrealismo.

kr

Un serán, haberá un par de anos, sentei con ela e con Violeta, a filla de Inma e de Xacobe, nunha mesa, nun bar da Cidade Vella da Coruña. As dúas debuxaban, cada unha o seu mundo, as dúas concentradas no seu. Gústame moito o que debuxa Violeta e teño oportunidade de ver como ilustra as historias que escribe nos cadernos, pero aquel día quedei fascinado co xeito de tecer símbolos e formas de Alba. Case sen erguer o bolígrafo do papel, comezando por un extremo para logo, nun xogo de entrar e de saír construír o centro e os recunchos, trazando os fíos do labirinto, a forma complexa que a man propoñía nacía diante de min, medraba, mesturando simboloxía primitiva con outra que a min se me antollou matemática ou cibernética. Admirado, calei, concentrado en seguir a evolución da man, a decisión, o xeito de ir ligando un elemento con outro, sen perder o sentido e a harmonía.

“Deixo que a miña man constrúa a forma”, confesa, e engade que ás veces ten a idea do tamaño que pode ter o debuxo, pero pouco máis. Gústalle o branco e negro, aínda que, en ocasións, introduce algo de cor nas composicións. Son de admirar, tamén, os títulos que escolle para as súas obras.

Agarda facer pronto unha exposición. Mentres pódense ver outras mostras dos seus debuxos automáticos (non me gusta nada este termo, eu prefiro dicir encadeados) , na páxina Xalundes, do Grupo Surrealista Galego, velaí a ligazón: http://http://gruposurrealistagalego.blogaliza.org/tag/alba-torres-ferreiro/

Nada se dixen ata agora dos poemas de Ramiro incluídos no libro Esplendor Arcano. Recomendo a lectura deste libro. Todos os poemas que o forman teñen a singularidade de estaren dedicados a alguén, expresión de amizade e xenerosidade por parte de Ramiro. Este que deixo figura no índice como escrito para Félix e para min. Comparto pois a o que, dalgún xeito, e de maneira proporcional, me corresponde:

Despregam-se as asas

en insolente violência,

pairam sobre nós com a

sua brilhante cosmogonia,

atravessando as vísceras

em fluxo desorbitado de

espuma incandescente,

retraindo-nos para o útero

selvagem em que rasgamos

a voz num grito inaudível.  

PREMIO ÁNXEL CASAL

Onte, en Pontevedra, no Pazo da Cultura, entregáronse os premios da edición que, co nome de Ánxel Casal, outorgan cada ano, dende hai dez, os editores galegos integrados en Asociación Galega de Editores. Emocionoume recibir un premio que leva o nome do editor galego por excelencia, vítima da represión fascista do ano 36, pero creo que algunha das categorías debería levar o nome de María Miramontes, porque sen ela non sei se a editorial Nós tería chegado onde chegou.

Dando as grazas polo premio que lles dediquei a Aurora Bernárdez e a Francisco Porrúa.

Porque un dos premios, o da categoría de non ficción, foi para O SOÑO GALEGO DE JULIO CORTÁZAR, publicado por Linteo.

Intervención de Manuel Ramos, de Linteo. Logo do autor, o editor, que para el, realmente, era o premio.

Dende aquí quero deixar constancia do meu agradecemento ao xurado e, tamén, dar fe dese momento especial que compartín alí con moita xente querida. Outras alegrías da noite foron a aperta na que me fundín con Agustín Fernández Paz ou os piropos divertidos que intercambiei con María Lado. María, con Lucía Aldao, amenizaron e presentaron o acto, intelixentes e simpáticas, coma sempre. Onte deixei pechada a súa contratación para o Encontro de Embarcacións Tradicionais 2015, que terá lugar no mes de xullo en Cabo da Cruz e do que xa vou facendo propaganda.

Unha parte dos premiados, autoridades e editores, na foto non entramos todos, porque eramos moitos.

As imaxes son de Maribel Longueira.

Esta é a lista de premiados, penso que non falta ninguén:

Premio especial a unha vida editorial, Galinova

Mellor libro de ficción, A viaxe de Gagarin, Agustín Fernández Paz, Xerais

Poesía e teatro, Estrela do norte, Luís Rei Núñez, Kalandraka

Libro ilustrado, Leviatán, Ramón Trigo, Kalandraka

Tradución, As floriñas de San Francisco, Darío Xohán Cabana, Edicións Alvarellos

Infantil e xuvenil, Escarlatina a cociñeira difunta, Ledicia Costas, Xerais

Divulgación, As mulleres galegas, Pepe Carreiro, Baía Edicións

Autora do ano, María Reimóndez

Iniciativa editorial, Colección Rescate, Edicións Alvarellos

Premio especial ás bibliotecas escolares.

JORGE VARELA E MANOLO NA FUNDACIÓN GRANELL

Cando en 2010 gañei o premio de poesía Fiz Vergara Vilariño, descoñecía que xunto coa edición do libro e o importe económico, recibiría, tamén, unha peza dun artista galego. Tocoume Manolo, unha peza emblemática do escultor Jorge Varela, de Allariz. Souben entón que Manolo fora peza interactiva, que participara en desfiles de moda, que formara candidatura para se presentar como cabeza de lista ás eleccións europeas e que facía vida normal, acompañando a Jorge ao supermercado, tomando algo nunha terraza, viaxando.

Manolo e o modo de emprego

Dende aquela Manolo pasou a formar parte das nosas vidas. No mes de outubro Jorge chamou dicindo que precisaba del para unha exposición que ía montar na Fundación Granell de Santiago de Compostela. Démoslle permiso, claro, e un día, contra o solpor, saíu da casa para estar ausente algo máis de tres meses.

Manolo indo con Jorge ao supermercado

Onte estivemos en Compostela e fomos de visita. Manolo pendura da parede da sala, xunto a el varias fotografías que contan como era a súa vida antes de se censar na Coruña. Non sei se estará moi cómodo así, nesa posición que non se sabe se é de abandono, de reflexión, de pudor ou de afogo. Dicir, en calquera caso, que o seu recuncho agarda por el. As obras de Jorge estarán expostas ata o 19 de xaneiro de 2015. Manolo agarda por quen o queira ver. O título da exposición é “Ensaios para un modo de emprego”. Quen decida ir, pode aproveitar e pasar un momento ben agradable, non só falando con Manolo, senón visitando o resto das mostras que ofrece a fundación, en especial a obra de Eugenio Granell exposta neste momento e co edificio, ben fermoso.

XAVIER CORREA CORREDOIRA, LA GALGA E DOBLE CERO

O venres 29, na galería Monty 4, Xavier Correa Corredoira inauguraba nova exposición. Á mesma hora, no museo de Belas Artes, había tamén a inauguración dunha mostra de Xaime Quessada que procurarei ver a semana que vén.

Xavier reuniu un conxunto de obras, pintura e escultura, baixo o título Espazo a destempo, para expoñer nesta galería que el denomina claustro público. Explicábame, falando con el antes da chegada do público, que o que pretende con esta mostra é afondar nese espazo íntimo e limpo, o reduto máis forte e máis firme no que debemos atopar a forza interior para defendernos contra a agresión que sufrimos individualmente e como colectividade. Pintar como cando comezaba, coa mesma forza e coa mesma inocencia, recuperar aquela forza, a esperanza e a ilusión que, noutrora, nos axudaron a plantar cara ao poder.

No folleto catálogo inclúese un poema manuscrito seu, no que fala do espazo, e da mostra:

O punto de partida

no encontro do patio

co claustro público;

onde concorren Loaima,

Trismexisto, Góngora,

Gufú e tres tremendas

mulleres de talento.

O peixe chega á man

nun abalo líquido

O ferro pousa táboa

na que arrastra sombra

caída no aceite do

ESPAZO A DESTEMPO

Unha das sorpresas da xornada foi que a galería puxo a venda varios exemplares da revista La Galga, aquela que a finais dos anos setenta facían na Coruña os dous Xavires, Seoane e Correa e na que colaboraban Manuel Rivas e Ánxeles Penas, entre outros. Foi o pintor quen os levou para ofrecer aos asistentes, xa que conservaba varias ducias no seu estudio.

Escoitara falar desa publicación, pero non a tiña e nunca a vira, así que merquei un exemplar. Folleándoo, lembrei que tamén por aquel tempo en Ourense faciamos Doble cero, seguramente coa mesma filosofía e certa estética común con La Galga, xa que as dúas responden ao mesmo momento social e histórico. Non lembro os nomes da xente que formaba parte daquel proxecto e hai tempo que din por extraviado o exemplar que conservaba. Lembro, iso si, que as xuntanzas do consello de redacción eran na cafetería do desaparecido Hotel Miño, na rúa do Paseo e, tamén, que no primeiro número publiquei eu por vez primeira un texto. Foran, en concreto, dous, un en prosa escrito nun galego que non recoñezo e un poema en castelán. Era este un tempo no que aínda non dera nin co nome. Hai uns meses Xosé Manuel pasoume escaneada a portada e as miñas achegas. Velaí o texto en galego:

FANFARRIA TAQUIKARDIA E PROCESIÓN

Envío do meu amigo Eustaquio, sempre ao día na cousa das músicas.

Fanfarria Taquikardia – Procesión Herexe (A las barricadas / Coche fantástico)

“Galiza, Outono 2013. Chovía, como non. Non había neve aínda, pero si castañas e porco. Preguntáronnos si podíamos tocar nunha procesión. ¿Qué é iso? ¿Qué se toca nunha procesión? O que queirades… dixeronnos. E asi foi. Fin”.

Esta iniciativa responderá, digo eu, ao novo espírito integrador e dialogante do Papa Francisco. Ademais, dende que chegou onde chegou, o seu equipo, o club do que é socio, San Lorenzo de Almagro, tamén equipo de tantos galegos, mantense de primeiro no torneo de apertura. Para o meu amigo Jorge Omar, tamén socio e seareiro do San Lorenzo, a cousa non deixa de ter o seu aquel e, se cadra, hai algo milagreiro en todo iso. Convén estar atentos.

GEORGE RODEZ OU A SINTONÍA DA ESPERANZA

Acompañounos estes días George Rodez, pintor norteamericano residente en Miami. O pasado mércores, día 3, na sala do museo Casares Quiroga da Coruña, inauguraba a súa exposición Síntomas del sueño. Estas son algunhas das reflexións a propósito da contemplación da súa obra:

Algunhas tribos indias das pradeiras, tensaban peles con cordas dentro dun marco, para reter e aprehender os soños. Así fai George Rodez cos seus lenzos. Porque os soños esvaecen, son cousa efémera, fráxiles, vulnerables como a rosa, corrómpense coa vixilia e cos anos. Os soños, tanto os da noite como os da vida, desaparecen e pérdense entre a brétema do esquecemento. Pasamos os años soñando unha vida e, cando espertamos, esta pasou e só resta ollar o pasado con nostalxia, comparando o vivido co que soñamos vivir e, malia isto, os soños nos afirman e definen. Álvaro Cunqueiro, dicía que o que nos diferenciaba das restantes especies animais do planeta era a capacidade de soñar. Dicíao el, que era un gran soñador de delicadas metáforas, de seres marabillosos, de viaxes fantásticas e de escondidos tesouros.

George Rodez. Casa Casares Quiroga 2013. Fotografía Maribel Longueira

Rodez, nas súas pinturas e debuxos, trata de reter un universo onírico confuso e caótico, converténdoo en formas, exorcizando as sombras que axexan e intimidan ao lles dar corpo, ao facelas palpables e visibles.

O seu é un mundo complexo, cadros nos que a textura e a cor adquiren significado, liñas que son como una percusión batendo na consciencia. Labirinto de arañeiras hostís que tratan de reducirnos, de confinarnos, como lle sucede a ese Ícaro que xa non voa ceibe, que non pode exercer o seu albedrío diante o risco e a aventura, porque está atrapado nos cordeis dun cometa, na persistencia de ollos que perseguen e inmobilizan. Pantallas que profanan o íntimo, sexo amortallado, un irónico arlequín que move os imperceptibles fíos do azar, existencia inestable como a velocidade, a présa, un lance de xogo nese mar limitado, atrapado, tamén el na cobiza da cartografía do ouro e os arames, golpe de dados contra o que naufragan as mensaxes extraviadas na perfidia da sorte e do abismo.

Pero é necesario atrapar os soños, expresalos para esconxurar o mal facéndoo visible. Rodez, a través da súa pintura, proponnos buscar a protección das palabras, xogar con liberdade na mariola da vida e da morte, do ceo e da terra, da orixe e do destino.

Pintura viva, intensa, con ritmo musical, como una sintonía de abelorios. Luz e calor do Caribe onde o pintor vive, surrealismo expresionista con algo de grafitti, así son os seus cadros. Deses fíos invisibles pendura algunha dor de Frida. Hai nese xogo de atrapar, desentrañar, representar, unha proposta inocente e incandescente, a proposta de quen cre que o soño, os soños, axudan a recoñecer mellor as ameazas e os perigos, a trazar un horizonte como destino, a vivir outras vidas, porque eles son utopía e a esperanza, tal vez humilde como a do tango de Gardel, pero esperanza ao cabo, a certeza de que non hai máis ceo que este existir diario que habitamos.

 

CORCOESTO: INTRANSIXENCIA E DESTRUCIÓN

DESTRUCIÓN DO MILLADOIRO DE CORCOESTO – (Cabana de Bergantiños-A Coruña)

–Días pasados publicaba aquí unha entrada sobre a xornada vivida en Santa Mariña de Corcoesto, en relación coas iniciativas emprendidas para tentar frear o proxecto de explotación dunha mina de ouro a ceo aberto. Hoxe vai esta nota, remitida polos amigos de Arteu, relativa á destrución e desaparición do amilladoiro que aquel día construimos-

“O pasado día 1 de xuño, como celebración do día mundial do medio ambiente convocouse en Santa Mariña de Corcoesto o “III Enarborar o Bosque”, unha romaría artística reivindicativa, na que, como en convocatorias anteriores, artistas plásticos, músicos e escritores amosaron o seu compromiso co medio ambiente. Este ano, a convocatoria centrouse na loita contra a minería a ceo aberto en Galicia, escolléndose como máximo expoñente desta ameaza o proxecto de explotación de ouro, que se pretende levar adiante na parroquia Corcoesto.

Foi unha xornada agradable onde se conviviu a actividade creadora dos artistas, obradoiros, actuacións musicais en directo, recitais de poesía e a presentación do libro Versus Cianuro, actividades nas que participou o público asistente.

Creouse, tamén, unha instalación artística colectiva contra o arsénico, o cianuro e a destrución da natureza, denominada “Milladoiro de Corcoesto”, unha proposta de Xacobe Meléndrez Fassbender, na que participaron máis dun cento de persoas que escribiron desexos, versos e diversos textos ou interviron artisticamente sobre seixos e pedras, que foron depositando nun milladoiro situado nun dos camiños de acceso á boca da antiga mina, hoxe clausurada. Entre os preto de 300 croios alí depositados, habíaos de procedencia portuguesa, mexicana ou senegalesa. Algúns eran verdadeiras esculturas cedidas por artistas de recoñecido prestixio (Artemio Lamas, Sebas Rozas, Carlos Botana, Mercedes Molares, Teiga…) e outras que contiñan texto escritos de puño e letra polos escritores alí presentes (Helena Villar Janeiro, Francisco Fernández Naval, Tati Mancebo, Iolanda Aldreu, Xesús Rábade Paredes ou Ramiro Torres)

Os milladoiros, outeiros de croios acumulados como testemuña de paso ou de ofrenda en determinados lugares, son práctica antiga, quizais de orixe celtíbera, comunidade que ía deixando seixos nas encrucilladas e outros lugares de simboloxía especial.

Practicouse e practícase ainda en multitude de culturas de todo o mundo, dende a tribo Churingaque en Australia ate os Masais africanos, pasando polos pobos do norte peninsular, tendo un valor especial no Camiño Xacobeo e no que accede a Santo André de Teixido.

A pedra, símbolo de forza, virilidade, fecundade, persistencia, demarcación, tiña o valor de esconxurar os malos espíritos. Con ese fin foi empregada no milladoiro de Corcoesto, para afastar a ameaza do arsénico e do cianuro que, con este modelo de explotación mineira, pasará ao interior da terra, contaminará as súas veas de auga, as mesmas que nutren as nosas producións agrícolas e gandeiras e que rematará afectando ao río Anllóns e a súa ría, como sucede na actualidade nos terreos próximos as balsas que acumulan as toneladas de fuel do Prestige.

I GNORANCIA · E · V A N D A L I S M O

Estes días, a obra de arte construída entre todos en Santa Mariña, desapareceu. Intransixencia, ameaza, agresión, contra unha manifestación lúdica, creativa e pacífica, que non pretendía outra cousa que expresar, nun estado democrático, o sentir dunha gran parte da poboación diante das consecuencias previsibles deste tipo de explotación mineira.

Malia isto, a instalación vivirá na memoria, xa que será exposta, para o outono, no novo edificio do Forum de Carballo e na primavera na galería “El taller” de Santiago de Compostela, e a exposición irá acompañada dun vídeo documental que recolle os diferentes momentos da montaxe, así como un álbum fotográfico que amosará cada un dos seixos e as súas lendas.

“Enarborar o Bosque” é unha convocatoria do Colectivo arTeu (Inma Doval e Xacobe Meléndrez) e a Factoría Delideas (Delio Sánchez).

Vai a fotografía do estado do milladoiro momentos antes de ser cuberto pola última capa de pedras, imaxe de Helena Villar Janeiro.”

 

O PREMIO XERAIS

O sábado pasado estivemos na illa de San Simón, na festa de Edicións Xerais de Galicia, na convocatoria anual de fallo e entrega dos premios Xerais de novela e Merlín de literatura infantil. Foi ocasión de saudar e falar con moita xente que había tempo non viamos. A alegría, ademais, foi grande, xa que o premio Xerais foi para un bo amigo, Xabier López López, ao que tamén había tempo que non vía, autor dunha obra xa importante e pola que sempre sentín admiración. A novela coa que gañou o premio e que teremos na man en poucos meses, leva por título Cadeas. Non coñecía a Antonio Fraga, gañador do Merlín co libro O castiñeiro en abril. Emocionounos a súa emoción e celebramos a felicidade de recibir o premio e casar, todo en oito días, dous sábados de xuño que, sen dúbida, serán fitos esenciais na súa vida.

Importante a intervención de Xavier Docampo, mantedor do acto, cun discurso sobre a lectura e sobre a lingua titulado: E serei unha cerdeira (panfleto). Tamén importantes as reflexións de Manolo Bragado sobre o mundo da edición e do libro que vén. Alegres os músicos da agrupación Os irmandiños de Vincius. Fundamental o traballo de Celia Torres.

Era a trinta edición do Xerais. En 1988, hai 25 anos, gañaba o premio O bosque das antas. Debo ser, aínda hoxe, o único gañador do Xerais que non recolleu o premio o día do fallo do xurado. Daquela o premio fallábase en outono. Aquel ano coincidía en sábado, 12 de novembro, día seguinte ao San Martiño, festa en Ourense. Aconteceu que eu non sabía moi ben como funcionaba o asunto. Nos xornais vin, ese mesmo día pola mañá, que a miña novela estaba entre as finalistas, pero non sabía que debería estar presente no fallo e entrega do premio, diso nada dicían as bases. Inocencia, ignorancia, ou as dúas cousas, o certo é que aquela tarde eu fun de magosto á casa duns amigos preto de Celanova. Regresamos a Ourense e xa pola noite, tomando unhas copas, David Cortón e Eustaquio Puga, sen me dicir nada, acordaron achegarse á redacción de La Región, situada aínda na rúa de Cardeal Quiroga de Ourense. Volveron coa boa nova. O bosque das antas gañara o premio. Ao día seguinte non había foto do gañador. A foto era de Víctor Freixanes, entón director da editorial, recollendo o premio no meu nome. Souben logo que durante todo o día, a editorial tratara de localizarme inutilmente. Entón aínda non tiñamos teléfonos móbiles.

Cinco veces pasei a máquina a novela, xa que, daquela, tampouco non tiñamos ordenadores. Era a prehistoria. Hoxe, ollando para atrás, sei e recoñezo que aquel premio marcou a miña vida. Entón non puiden dar as grazas, pero, se cadra, aínda é tempo. Grazas a editorial por convocar o premio cada ano e aos xurados, ao meu xurado, composto aquel ano por: Roi Alonso, Luis Álvarez Pousa, Antón Gómez Vilasó, Pedro de Llano e Berta Piñó. Logo dun tempo sen colaborar, hoxe sigo publicando a miña narrativa con esta editorial, nela están os dous últimos títulos: Para seguir bailando e A noite branca.

Reproduzo aquí as cubertas da primeira e a cuarta edición daquel libro, transcendental par min. A imaxe da primeira era de Vilar Cardona. A da cuarta, unha barca como sería a de Amador, o barqueiro da novela, é de Maribel Longueira. Fomos dar con ela un serán, preto de Vide, logo de percorrer as beiras do Miño dende Chantada.

JULIAN BARNES E O SENTIDO DUN FINAL

Hoxe, xoves 6 de xuño, foi o último día de xuntanza do club de lectura en galego da Biblioteca Miguel González Garcés, antes do verán. A lectura que hoxe compartimos foi O sentido dun final, de Julian Barnes, publicada por Rinoceronte e traducida por Xesús Fraga, xornalista, escritor, tradutor, nacido en Londres, hoxe residente en Betanzos e que traballa na sección de cultura de La Voz de Galicia. Xa antes el traducira Arthur & George, do mesmo autor.

Tivemos a sorte de que Xesús compartise connosco o tempo deste serán, xa que, bo coñecedor da obra de Barnes, tivo que penetrar e desentrañar o texto como só fai un tradutor e, ademais, é amigo persoal do escritor inglés, un dos máis sobranceiros da actual narrativa europea.

É esta unha novela recomendable, que conta unha historia complexa cunha linguaxe chea de matices e de sutilezas. Falamos da memoria, de como, ás veces, a vida deixa de ser coma o río que inevitablemente vai dar ao mar e, por un efecto estraño, flúe cara a orixe, auga de río que, na novela, de cando en vez, por causa da resaca ou dun refluxo das ondas, ascende pola canle, fenómeno que a xente acode a ver. Así é o proceso que vive Tony Webster, o protagonista. Ás veces inocente, outras distante, cruel ou cínico, o personaxe percorre a súa vida cara atrás, ata o desenlace da historia que Barnes sabe adiar e que, finalmente, supón unha gran sorpresa para o lector.

Por esta novela Barnes obtivo o premio Man Booker Prize en 2011. Xa antes fora finalista con outros dos seus libros máis voluminosos e, cando foi preguntado polos xornalistas se non se avergoñaba de gañar ese premio cunha novela de 160 páxinas, el, con fino humor inglés, afirmou que non, porque eran moitos os lectores que, chegando ao final, sentían a necesidade de lela de novo, polo que, en realidade, a novela tiña máis de 300 páxinas.

Gozamos con Xesús como gozamos coa novela. Xesús desvelounos algúns dos secretos do tradutor, a tensión que se crea cando debe escoller entre varias acepcións para verquer á súa lingua un termo que non ten tradución exacta ou cando na súa lingua non existen as palabras que debe traducir, como aconteceu neste libro con algunhas das expresións do xogo do criquet, sen tradución nin en galego, nin en castelán. Dicir, descoñecendo o texto orixinal, que a versión de Xesús Fraga déixase ler sen interferencias, xa que, como expresaron varios lectores do club, a escrita é natural e semella que se estea lendo un orixinal en galego.