MIGUEL GONZÁLEZ GARCÉS

Miguel González Garcés naceu na Coruña o 12 de xaneiro de 1916, polo que dentro dun ano e un mes, celebraremos o seu centenario, e falecía un día coma hoxe, aos 73 anos, logo dunha vida dedicada aos seus e, tamén, aos libros e á literatura, de maneira especial, á poesía, el que era amante dos libros, da casa e dos seus moradores, do amigo culto, do sorriso.. Miguel sempre estivo vinculado a súa cidade e ao seu mar. “Toda Galicia é mar”, deixou escrito, el que consideraba que “vivir sen mar era vivir apenas”.

Garcés acto. til. boa

Luciano Rodríguez sitúa a Miguel na denominada xeración de 1936, xunto con Álvaro Cunqueiro, Aquilino Iglesias Alvariño, Celso Emilio Ferreiro, Xosé María Díaz Castro, Xosé María Álvarez Blázquez, Eduardo Moreiras e Pura Vázquez.

Para Luciano, a súa é unha poesía de léxico rico e suxestivo, cargada de plasticidade, dunha grande efectividade rítmica, dunha grande intensidade de vivencia e grande tensionalidade poemática.

Si, na obra de Garcés alenta a paixón pola palabra. Méndez Ferrín escribiu que a súa  poesía pretende producirse nunha dimensión de valor total; de expresión estética absoluta, cargada coa memoria cultural de todo o pasado literario europeo.

Xulio López Varcálcel definiuno como mineiro da luz contra as tebras, engadindo que toda a obra poética de Garcés se orienta á procura da beleza, ao logro desa unidade orixinal, soberana e eterna que nos sobrevivirá porque xa nos precedeu.

Xavier Seoane, no limiar de Un nome só na néboa, destacaba como un dos logros presentes nese libro e en toda a obra de Garcés, a alta capacidade de percepción e expresión poética do aspecto plástico-visual da obra, con brillantes calidades perceptivas no ámbito cromático, sinestésico e captativo de formas, perfís, perspectivas e iluminación dos seres e obxectos.

Traducido ao italiano, portugués, francés e inglés, Garcés foi distinguido con importantes premios como o de Cabaleiro das Palmas Académicas, que no ano 1967 lle outorgou o goberno francés. Foi, tamén, o cronista desta cidade e, polo tanto, a súa memoria.

Invocalo hoxe, nos días que vivimos, é unha iniciativa necesaria, transcendida dun valor especial, porque el representou e representa os valores extraviados: a honradez, a honestidade, a discreción, o amor aos seus e ao traballo ben feito, a vocación de dar o mellor de si á comunidade, no seu caso materializada no proxecto da biblioteca pública que leva o seu nome e que hoxe segue a ser referencia cultural na Coruña e en Galicia.

Congreso Poio 1981Eu coñecino naquel congreso de Poio de 1981, cando os escritores galegos acordamos fundar a Asociación de Escritores en Lingua Galega, e podo acreditar da atención que dispensaba aos escritores novos, atención e curiosidade que, axiña, se transformaba en cariño. Pero ademais, sempre están, sempre teremos os versos, en castelán primeiro, en galego despois, algúns dignos de seren gravados a ferro no corazón, como este que se le na composición fotográfica de Maribel Longueira situada máis arriba.

Serea LugrísAmigo de Urbano Lugrís, que ilustrou o libro Isla de dos, ao que pertence este debuxo de serea e home mariño, Garcés, no libro Un nome so na néboa, presentado o mesmo día da súa morte, interpreta poeticamente algunhas das obras máis sobranceiras da arte universal, entre elas o cadro Habitación del viejo marinero, pintado por Lugrís en 1946, ao que lle dedica estes versos:

Sobre o mastro, o anxo da calima.
O sinuoso perfil dos hipocampos.
A túa man, negadora da lúa,
broslaba o filamento sutil do vagalume.
O barco que navega de bolina.
Balea nas Sisargas.
A botella do náufrago.
O vento acouga en mans das fondas algas.
E as anduriñas cruzan abismos submariños.
Gris de brétema.
Azul.
Patinir.
Crebados sinos nas cidades irtas.
Sempre buscándote nas illas inventadas.
Pola area, deitado, un catalexo.
Tamén a volvoreta cravada con puñal quizais que voe.
Racha o azul o pailebote branco.
Esbara a estrela polo gume dun pecio.
Azul. 
Santa Trahamunda ven de Córdoba entre palmas
montada nun milagre.
Rosa dos ventos, medusas e cercellas.
O leme e o ronsel.
E a ala
Galopan as marés sen esporas nen bridas
por prados florecidos de actinias e madréporas.
Azul. 

LugrísHoxe, na biblioteca que leva seu nome, xuntámonos moitos para celebralo. MiguelGonzalezGarces_RecitalHomenaxe25Cabodano MiguelGonzalezGarces_RecitalHomenaxe25Cabodano

Advertisement

O pasado venres, último da exposición “Vento de inverno” do gravador e editor de libros de artista Masafumi Yamamoto, convocados por Eva Veiga e Teresa Seara acudimos un grupo de amigos para recitar os nosos versos e a cantar. Con Teresa, que fixo de extraordinaria anfitrioa e de Eva que recitou, estabamos: Olga Patiño, Ánxeles Penas, Dores Tembrás, Pedro Ramos, Charo Pita, Manuel Álvarez Torneiro, (o noso flamante Premio Nacional de poesía, na imaxe), e eu. Na parte musical, a soprano Victoria Álvarez Acón, acompañada por Vicente Castro Alonso, interpretando tres cancións compostas a partir de poemas de Rosalía de Catro.

Foi un momento feliz, cando menos así o sentimos os que estabamos do lado actuante, pero esa sensación tivérona tamén moitos dos asistentes e así nolo comentaron ao final. As interpretacións de Victoria Álvarez foron fantásticas, malia as condicións do local, unha galería de arte que seguramente non reúne as condicións idóneas para a música a interpretar, e, malia iso, ela cantou marabillosamente. A min emocionoume, en particular, a romanza composta por Andrés Gaos, a partir do poema “Rosa de abril”.

Gustaríame compartir a canción, pero sobre todo a interpretación de Victoria. Porén non atopei nada dela en you tube, así que, pedíndolle perdón, vai este vídeo con interpretación de María Bayo, acompañada da Orquestra Sinfónica de Galicia, dirixida, aínda, por Víctor Pablo.

 Hai tamén en you tube un vídeo, de moi baixa calidade, no que varios centos de nenas e nenos, alumnos dos colexios de Compostela, cantan a canción no Panteón de Galegos Ilustres. Tamén ese, malia a pouca calidade de imaxe e son, resulta emotivo, cando menos para min, pero é que a música de Gaos paréceme moi fermosa.

As imaxes todas forman parte da reportaxe gráfica de Maribel Longueira.

XAVIER CORREA CORREDOIRA, LA GALGA E DOBLE CERO

O venres 29, na galería Monty 4, Xavier Correa Corredoira inauguraba nova exposición. Á mesma hora, no museo de Belas Artes, había tamén a inauguración dunha mostra de Xaime Quessada que procurarei ver a semana que vén.

Xavier reuniu un conxunto de obras, pintura e escultura, baixo o título Espazo a destempo, para expoñer nesta galería que el denomina claustro público. Explicábame, falando con el antes da chegada do público, que o que pretende con esta mostra é afondar nese espazo íntimo e limpo, o reduto máis forte e máis firme no que debemos atopar a forza interior para defendernos contra a agresión que sufrimos individualmente e como colectividade. Pintar como cando comezaba, coa mesma forza e coa mesma inocencia, recuperar aquela forza, a esperanza e a ilusión que, noutrora, nos axudaron a plantar cara ao poder.

No folleto catálogo inclúese un poema manuscrito seu, no que fala do espazo, e da mostra:

O punto de partida
no encontro do patio
co claustro público;
onde concorren Loaima,
Trismexisto, Góngora,
Gufú e tres tremendas
mulleres de talento.
O peixe chega á man
nun abalo líquido
O ferro pousa táboa
na que arrastra sombra
caída no aceite do
ESPAZO A DESTEMPO

Unha das sorpresas da xornada foi que a galería puxo a venda varios exemplares da revista La Galga, aquela que a finais dos anos setenta facían na Coruña os dous Xavires, Seoane e Correa e na que colaboraban Manuel Rivas e Ánxeles Penas, entre outros. Foi o pintor quen os levou para ofrecer aos asistentes, xa que conservaba varias ducias no seu estudio.

Escoitara falar desa publicación, pero non a tiña e nunca a vira, así que merquei un exemplar. Folleándoo, lembrei que tamén por aquel tempo en Ourense faciamos Doble cero, seguramente coa mesma filosofía e certa estética común con La Galga, xa que as dúas responden ao mesmo momento social e histórico. Non lembro os nomes da xente que formaba parte daquel proxecto e hai tempo que din por extraviado o exemplar que conservaba. Lembro, iso si, que as xuntanzas do consello de redacción eran na cafetería do desaparecido Hotel Miño, na rúa do Paseo e, tamén, que no primeiro número publiquei eu por vez primeira un texto. Foran, en concreto, dous, un en prosa escrito nun galego que non recoñezo e un poema en castelán. Era este un tempo no que aínda non dera nin co nome. Hai uns meses Xosé Manuel pasoume escaneada a portada e as miñas achegas. Velaí o texto en galego: