PUBLICIDADE NUN PROGRAMA DE FESTAS

Chega a min o programa das festas de Dacón do ano 1948. Quen mo pasa coñece a miña relación co Coliseo Xesteira, que debe financiar o programa coa publicidade. No Xesteira, cine fundado en 1939 polo meu tío avó Manuel Xesteira, traballou meu pai dende os 16 anos ata os 62 e nel medrei e vin centos de películas. A el lle dediquei aquí varios artigos, sendo este o principal:

http://fernandeznaval.blogaliza.org/2015/02/27/o-coliseo-xesteira-en-ourense-no-tempo/

Dacón é vila de Maside, cruzada pola estrada que dende Ourense leva o Carballiño e ascende logo os altos do Paraño. Era este camiño de arrieiros e arrieiro era o meu tío avó, se cadra por iso colaborou nas festas dese ano. Aquí pasou a súa infancia Aurora Bernárdez.

O programa é curioso e cumprido. Con fogo fixo e voador, dúas bandas, gaiteiros e alumeado

artístico. Non sei que é iso da carreira ciclista de cintas, pero si as cucañas. A destacar o partido de fútbol que enfrontou a Unión Deportiva Orensana contra o Dacón F.C., reforzado por xogadores do Celta que aínda lembramos hoxe, como Pahíño.

Significar que o anuncio do Xesteira fala de sala de espectáculos, non só de cine, porque daquela, sobre o escenario, representábanse pezas de ópera, zarzuela e teatro; dábanse concertos e tamén se instalaba un ring para veladas de boxeo.

Advertisement

O COLISEO XESTEIRA EN OURENSE NO TEMPO

Antes de rematar o 2014, Rafael Salgado convidoume a escribir un artigo para o blog Ourense no Tempo, contando algunha anécdota da miña relación co Coliseo Xesteira, o cine onde traballou meu pai e onde medrei.

Outras ocupacións leváronme a adiar a encarga, pero no mes de xaneiro prometinlle que estaría lista neste febreiro que remata hoxe. Hai quince días púxenme ao labor, coa intención de escribir un folio e medio. Produciuse entón unha sorte de catarse, na que non fun quen de dominar as emocións e as lembranzas e o resultado, conténdome, foron seis folios que Rafael publicou estes días na páxina.

Quedan moitas cousas por contar: de cando as instalacións do Xesteira foron tamén ximnasio de boxeadores; do pintor encargado de deseñar e debuxar os grandes carteis da fachada; a memoria das músicas; as marabillosas películas de aventuras de rosas negras e alfombras que voaban, de camelos que falaban, daquel cabalo enorme de madeira nunha película sobre Troia que me impresionou tanto que xa nunca o esquecín.

Acaso un día me anime a escribir todo isto e a lle dar forma de libro. Mentres, por se a alguén lle interesa, deixo as tres entradas nas que organizamos o texto:

http://ourensenotempo.blogspot.com.es/2015/02/o-coliseo-xesteira-i-francisco-x.html

http://ourensenotempo.blogspot.com.es/2015/02/o-coliseo-xesteira-ii-francisco-x.html

http://ourensenotempo.blogspot.com.es/2015/02/o-coliseo-xesteira-iii-francisco-x.html

Aproveitando, Rafa exhumou máis memoria e publicou algunha cousa tan curiosa como ese Western de Antonio Román, o director ourensá, titulado Ringo de Nebraka, película que eu non lembro.

http://ourensenotempo.blogspot.com.es/2015/02/western-ourensano.html

ANITA EKBERG

Tardei moito tempo en saber que a muller que de maneira difusa formaba parte da miña primeira lembranza de vida, era a mesma que me cativou logo, sendo adolescente, cando vin La dolce vita, de Federico Fellini. Nesta película, ela comparte reparto e historia  con Marcello Mastroianni. Quizais esta foi vista nalgunha sesión do Cine Club Padre Feijoo de Ourense, ala polos anos 1972 ou 73.

Pero a primeira visión era de moi atrás. Acaso con catro anos, non podería concretar en cal dos cines que traballou meu pai, se no Xesteira ou no Yago, sei que vin cun só ollo, por un burato practicado por el no peitoril do palco e sentado no chan, unha película na que dous homes e un can, un gran danés de cor marrón, viaxan nun descapotable vermello na procura dunha muller. Dúas eran as lembranzas que perviviron. Nunha, dous homes viaxan no descapotable e entran nun túnel, un deles conduce, o outro vai á beira e o can vai detrás. Cando saen, é o can quen conduce. A memoria mesturou dúas secuencias, porque o can si chega a conducir o coche, pero non nese momento. A outra lembranza é dos homes e o can, xa no seu destino, acompañados dunha muller loira vestida de branco. Esa muller era Anita Ekberg.

Co tempo fun sabendo que a película era Loco por Anita, título español, que en versión orixinal era Hollywood or bust, interpretada por Jerry Lewis, Dean Martin e Anita Ekberg e dirixida por Frank Tashlin en 1956. Hai anos, unha amiga portuguesa, ao saber esta miña historia, agasalloume cun vídeo coa versión en francés: Un vrai cinglé de cinéma. Por entón, descubrín tamén, que foi a última das películas que fixeron xuntos J. Lewis e D. Martin e que era anterior, en 4 anos, á de Fellini, que é do ano 1960.

Hai tempo, buscando información da miña Anita en internet, fíxome graza atopar unha referencia na que alguén ligaba os nomes dos actores cos personaxes: Jerry Lewis como Malcolm Smith; Dean Martin como Steve Wiley; Gran danés como Mr. Bascom; Anita Ekberg como ela mesma. Precisa a anotación, iso si, porque Anita, na película, só fai de si mesma.

Agora o meu amigo Francesc Torres rescata esta imaxe, tan afastada daquela primeira lembranza miña, pero tan fermosa. El escribiu ao pé: Marcello, come here! La muerte es una cabronada, por más sentido que le dé a la vida. Se ha ido Anita Ekberg.

COLISEO XESTEIRA

O outro día, na feira do libro de Compostela, unha muller, descoñecida para min, cando me escoitou falar do cine Xesteira de Ourense, achegouse á mesa para me dicir que ese cine estaba vinculado á súa vida dende nena. Ela accedía a el cando quería porque lle facilitaban a entrada sen pagar os membros da familia Perille. Por esa autoridade coa que accedían ao cine, pensou sempre que eles eran os propietarios e construtores. Informeina de que eran socios na empresa, xa que o propietario e construtor fora Manuel Xesteira, tío de meu pai e tío avó meu. Esta referencia e a conversa que mantivemos animouna a mercar un exemplar de A noite branca. Espero que lle guste.

Manuel Xesteira e a familia Perille eran socios, tamén, na empresa de transporte de viaxeiros que cubría a liña Ourense- Verín, con cocheiras no que hoxe son as Galerías Centrais. Alí estaba o bar Túnel, nome que aínda conserva o café que existe hoxe. Arredor da liña e do bar formouse unha organización clandestina e unha rede que facilitaba a fuxida, por Portugal, das persoas perseguidas pola ditadura. A pensión Concha, que estaba na rúa San Domingos, era o lugar onde pasaban a noite os que agardaban a fuxida. Un dos encargados de manter abertos os camiños da liberdade, era Julio Losada, a quen a asociación Amigos da República rendeu homenaxe hai varios anos. A información, que moito me sorprendeu no seu momento, foime facilitada por David Cortón. Esta fotografía recolle a imaxe das cocheiras con estrutura de túnel, contra a parede aliñábanse os limpabotas, que os domingos repartían panfletos coa programación do cine pola rúa do Paseo. Tamén no túnel había carteleira na que se facía publicidade das películas de estrea. Isto seino pola memoria de meu pai, administrador do cine durante 44 anos.

Toda a documentación recollida aquí, figura nun arquivo encadernado en pel, elaborado polo meu tío avó, no que gardou a memoria da fundación do Xesteira. Na entrada deste blog titulada Cines de Galicia e cines da memoria, afirmaba eu que os autores do libro Cines de Galicia, erraban ao situar a data de fundación do Coliseo Xesteira en 1941. A data que dá o seu fundador é a de de xaneiro de 1940. Nos artigos de prensa da época, celébrase a apertura do novo local, que contaba con salón de té e unhas modernas instalacións técnicas, así como un amplo escenario, destacando o seu aforo.

O único artigo dos arquivados no álbum que pode ser reproducido aquí con calidade, é este no que o columnista Cascarilla, celebra o acerto do nome. Non hai referencia nin do xornal no que se publicou, nin da data.

CINES DE GALICIA E CINES DA MEMORIA

Enredei estes días co libro Cines de Galicia, de José Luis Cabo Villaverde e Jesús Ángel Sánchez García, publicado pola Fundación Barrié o ano pasado. Moi ben editado, como todos os da Fundación, o libro ofrece unha boa aproximación ao que foi a arquitectura dos soños (metáfora dos propios autores), dende aquela que acolleu as primeiras sombras chinesas ata as modernas e despersonalizadas salas dos centros comerciais, con especial referencia aos tempos nos que os locais de exhibición foron eixo da vida social, nese período máxico do cine comprendido entre as décadas 30-60 do século pasado, cando o cine era referencia principal da xente, un tempo no que a escuridade da sala permitía, seguindo o camiño da luz, fuxir en liberdade da grisalla proposta vital e represiva do franquismo.

Remata o libro cun inventario de todas as salas que foron e das que aínda son. Nel atopo as fichas dos cines da miña vida, aqueles nos que traballou meu pai e nos que medrei, os que recollo na novela A noite branca: Xesteira en Ourense e Yago, no barrio da Ponte. Quizais, en xustiza, debería incluir o tamén ourensán Teatro Losada.

O Xesteira e o Yago non ocupan moito máis espazo que a ficha do inventario e dáme mágoa, sobre todo polo Xesteira, que no seu momento foi un acontecemento pola súa capacidade e polas características técnicas da sala, así como polo vestíbulo, cun aforo de pé semellante ao que tiña o cine en número de butacas. Pero é que a información ofrecida no libro tampouco non é exacta, sobre todo no que se refire á apertura do local.

Coincidiu esta lectura coa achega dun amigo, que me enviou un recorte de prensa de “La Hoja del lunes” de Ourense, do 31 de marzo de 1952, no que un fragmento dunha entrevista co escritor Manuel María, aparece enmarcado pola programación das salas que había naquel tempo na cidade. A entrevista a Manuel, feita por Costa Clavell, tamén merece lectura.

Como depositario da información que recolle a historia do Xesteira, e ao fío destas casualidades, anímome a ofrecer, nunha próxima entrega, a información que eu teño sobre el.