ROSALÍA DE CASTRO

Hoxe é o día de Rosalía e ata o celebra Google. Abrín o ordenador, vin os seus versos e o seu rostro e sentín un certo orgullo. Esta iniciativa de Google non compensou o enfado que teño con eles por dúas razóns que teñen que ver coa lingua, a primeira que non aceptasen dedicar a cabeceira dun 17 de maio ás letras galegas, malia que existiu solicitude formal. A segunda, que a VivirNaCoruña non lle dan publicidade por ter un amplo número de contidos en galego. Eu supoño que o que lles queren dicir é que estando a maior parte dos contidos en galego, non teñen publicidade nese idioma, pero xa podían apurar para tela, pero ademais, tendo a páxina contidos en castelán, ben lle podían ofrecer publicidade nesa lingua, que hai que conseguir facer rendibles os proxectos.

Volvo a Rosalía. Celebramos o 178 aniversario do nacemento, un 24 de febreiro, en Santiago de Compostela. E, para conmemorar tal efemérede, penso que o mellor é recitar versos. Pola tarde participarei na lectura aberta que convoca a Asociación de Escritores en Lingua Galega no Ágora da Coruña. Vou ler o poema “Nasín cando as prantas nasen” de Cantares Gallegos e vou explicar a razón.

Nos mes de novembro de 2013, recibín un correo electrónico de Suso Díaz, a quen non coñecía, nin coñezo, persoalmente. Convidábame a participar nunha iniciativa denominada 150 Cantares para Rosalía de Castro. Se aceptaba debería asumir escribir un poema a partir duns versos que el me daría, pertencentes a un poema dela. Aceptei.

Meses despois chegaron eses versos, que eran a segunda estrofa do poema que vou ler hoxe: Desque te quixen, ingrato/ todo acabóu para min,/ que eras ti para min todo,/ miña groria e meu vivir.

Tiña un prazo para enviar o meu texto. Andaba eu bastante amolado porque non conseguía nada que merecese a pena, cando Eva Veiga nos convocou a un recital que servía de despedida á exposición Vento de inverno do artista xaponés Yamamoto Masafumi. Presentaba Teresa Seara e estabamos moitos. Daquel día xa deixei constancia na entrada do blog: http://fernandeznaval.blogaliza.org/2014/03/03/1653/

Ese día acompañábanos a soprano Victoria Álvarez Acón (Vicky), quen cantou varias cancións de repertorio galego, entre elas: Rosa de abril ou Nasín cando as prantas nasen, con música de Andrés Gaos. E alí, escoitándoa, o meu poema para a encarga de Suso naceu só, si, escoitándoa, seguindo a súa voz. Sempre lle estarei agradecido pola luz daquel serán. Ela, agora, forma parte do proxecto Música de Mar de Lira, o disco gravado hai 15 días en Compostela, a partir das composicións de José Luis Fernández Carnicero. Así son os camiños da vida.

Non hai gravación desa canción por Vicky, así que deixo esta outra, para celebrar o día. Eses teus ollos, acompañada de Xosé Manuel Yáñez, o pianista do proxecto Mar de Lira. Non é Rosalía, que é Curros, pero eles tamén se querían:

Deixo aquí os dous poemas, o de Rosalía, que para iso é o día, e logo o meu que naceu dende o dela. Engadir que hoxe a Fundación Rosalía de Castro publica en edición dixital, na súa páxina o proxecto de Suso Díaz: 150 Cantares para Rosalía de Castro e que a presentación será, na propia Fundación, na Casa da Matanza de Padrón, o día 7 de marzo, sábado.

Nasín cando as prantas nasen,

no mes das froles nasín,

nunha alborada mainiña,

nunha alborada de abril.

Por eso me chaman Rosa,

mais a do triste sorrir,

con espiñas para todos,

sin ningunha para ti. 

Desque te quixen, ingrato,

todo acabóu para min,

que eras ti para min todo,

miña groria e meu vivir.

¿De qué, pois, te queixas, Mauro?

¿De qué, pois, te queixas, di,

cando sabes que morrera

por te contemplar felís?

Duro cravo me encravaches

con ese teu maldesir,

con ese teu pedir tolo

que non sei qué quer de min,

pois dinche canto dar puden

avariciosa de ti.

O meu corasón che mando

cunha chave para o abrir.

Nin eu teño máis que darche,

nin ti máis que me pedir.

E agora o meu:

RECITAL

A Victoria Álvarez Acón

Ían as voces sementando versos,

palabras núas sobre o anel da chuvia,

transparentes palabras, coma a atmosfera

nipona que envolvía os muros. Vento yamamoto

inverno masafumi auga, as cálidas palabras.

Entón foi o piano, a man,

a espiña en espiral, a rosa, o pentagrama,

Gaos, a música, a voz limpísima debuxando a canción

prendendo na emoción comunal

dos que respiran.

Desque te quixen, ingrato, e alentaba.

Desque me entreguei ás ondas túas

sen nada que che pedir, desque

me dei a escumas que florecen

no tenro mar de pardelas en abril.

Desque. Mais cando te escoitei as queixas

todo acabou para min

que eras ti para min todo

miña groria e meu vivir.

A que nostalxias me levou

o son harmónico da clara voz que abría

ventos de sol, areas de saudade

no negro chan do meu asombro en sombra?

A que luz de melodía? A que recendo de serán?

A que delirio? Ían os versos, coma avellóns de estío,

desprendidos da voz e das palabras, sementando

soños de aureana e tango.

 

Advertisement

NOVA YORK: AS VOCES E OS ECOS

Quixera dedicar esta última entrada da serie Nova York, ás persoas coas que convivimos durante os días que durou o The Americas Poetry Festival of New York 2014. Debo dicir que me alegro da decisión que tomei en agosto, de ir este ano, aínda que Carlos Aguasaco propoñía a vindeira edición.

Carlos Aguasaco xa tivo algunha entrada anterior nesta bitácora. Amigo, irmán dime el, dende os encontros de Zamora de Michoacán que organiza Roberto Resendiz Carmona, tamén é o meu editor americano. Son xa dúas as experiencias vividas con el nese ámbito, primeiro a publicación da plaquette Golpear de sombras, no ano 2012, no selo editorial Barco Ebrio e agora Memoria de abril, en Artepoética.press, novidade recente, antoloxía poética segundo selección, tradución e estudo preliminar de Teresa Seara. Este primeiro recoñecemento é para el, pola súa entrega, pola capacidade de organización e de convocatoria, pola súa xenerosidade para comigo e para con todos. Rematado hai menos dunha semana o primeiro festival, xa pensa no segundo e reflexionando sobre iso, xa temos cruzado varios correos esta semana.

Dende Zamora coñezo, tamén, a Yrense Santos, a poeta dominicana que sempre me acolle no seu sorriso e nos seus abrazos. Comparto con ela a editorial de Carlos e moitas outras cousas, máis alá da amizade, porque descubrimos que, ás veces, escribimos poemas que, no fondo e na forma, responden ao mesmo pulo, recollen a mesma emoción e, o máis curioso, expresándonos do mesmo xeito e coas mesmas imaxes. Ela organizou con Carlos este primeiro encontro de poetas das Américas en Nova York, cidade na que viven.

 “Seguro que non te lembras de min”, díxome Juana M. Ramos cando nos vimos. E claro que a lembraba. Non é doado esquecer o seu rostro, o seu sorriso. Tamén ela é afecto que naceu nas horas cálidas de Zamora. Juana é salvadoreña, pero tamén vive en Nova York, onde exerce a docencia, dando clase de español e de literatura no York College CUNY, da universidade pública da cidade. O seu libro Multiplicada en mí, tamén está publicado por Artepoética.press. Comparto pois con ela e con Yrene e con Juana a relación de amizade e editorial con Carlos.

Na foto de abaixo estamos algúns dos que fomos á casa de Walt Whitman. Se non me trabuco: Carlos Aguasaco; Pedro Antonio Estrada, meu compañeiro de furgoneta na viaxe de ida; eu; Carolina Zamudio, que ten un libro inédito sobre a escuridade ou sobre a sombra; Winston Morales; Susana Ada Villalba; Carlos Velasques, sempre comprometido co outro Carlos, o Aguasaco; Margarita Drago; Diana Araujo; Félix García, da revista Trazos; Christian Cuartas, o máis novo do festival; Rosana Acquaroni. Por detrás, o escritor e editor Augusto Rodríguez e diante: Sergio Andruccioli, Yrene e María Farazdel.

Na foto faltan moitos: a coruñesa residente en Nova York, Marta López-Luaces, quen durante o festival recibiu a nova da concesión do premio International Latino Book Award for Best Fantasy Nobel 2014, para a súa novela Los traductores del viento e que recitou uns poemas nos que integra marabillosamente o galego e o inglés no texto en castelán; o irlandés Seamus Scanlon; Ralph Nazareth, con quen quixen falar de filosofía en inglés; Mercedes Roffé; Daniel Shapiro, Joanna C. Valente; Luis Alberto Ambroggio; Marianela Medrano, que me fascinou coa súa voz e cos seus versos; Ely Rosa Zamora; Carlos Manuel Rivera; David Groff; Pedro Arturo Estrada; Danniel Schoonebeek; Leonardo Nin, Alex Lima; Juliet P. Howard; María Socorro Soto Alanís; Miguel Falquez-Certain; Mariela Dreyfus; Isabel Espinal; Keisha-Gaye Anderson; José Miguel de la Rosa, tamén afecto que vén de Zamora; Eduardo Lantigua; Jacqueline Herranz Brooks; Jimmy Valdez Osaku; Myrna Nieves; Keiselim A. Montás; Karina Rieke; Kianny N. Antigua, quen de antiua non ten nada e que o primeiro día veu coa súa filla, que ben podería ser símbolo ou afillada do festival; Osiris Mosquea; Rolando Pérez; Yvelisse Fanith; Miguel Ángel Zapata; Alexis Romay, Ana Isabel Saillant; Rubén Medina e os seus poemas poderosos que falan da convulsión que vive México, o seu país; Tonia León; Claribel Díaz; Tomás Modesto Galán; Guido Ernesto Cabrerizo; Ricardo Alberto Maldonado; Camille Rankine; Juan Antonio González Fuentes, quen recitou connosco no Cervantes; Gregory Crosby e Juana, claro, pero dela xa falei. Con uns tiven máis relación que con outros, pero con todos estiven ben.

Maribel gravou en vídeo o meu recital na casa de Walt Whitman e subiu este fragmento a YouTube. Creo que me atrevín a cantar porque estaba moi feliz de estar alí. A música dese poema é do meu amigo ourensán José Luis Fernández Carnicero.

Na entrada de onte dicía que, se cadra, poucas músicas podían definir ou interpretar o que é a cidade de Nova York como Rhapsody in Blue, de George Gershwin. Non sei se esta afirmación é certa. O que si é verdade é que hai unha canción que é referencia simbólica da cidade: New York, New York de Frank Sinatra. A última noite, logo do recital no Cervantes, un grupo pequeno fomos cear no local que hai xusto diante, na outra beirarrúa. Cando procediamos co viño e coas cervexas, unha parella, ela ao piano, el coa voz e coa trompeta, empezaron a súa actuación. A cousa foi devalando entre boleros e tangos, ata que nun momento cantaron a canción. New York, New York soaba ben alí, interpretada por eles e recoñezo que escoitala pola noite, na súa cidade, ten algo especial. Aquí deixo esta outra versión, con mala calidade de imaxe, pero que me gusta moito, Sinatra e Liza Minelli, nun xogo de complicidades.

Todas as fotos e o vídeo no que actúo, son obra de Maribel Longueira.