O noso é un país antigo, vello, tamén, pero isto é unha circunstancia, aínda que acabará connosco, se ninguén lle pon remedio. Pero o de país antigo é outra cousa. Lugar de paso cara o sur e cara o norte, confín e lugar do esquecemento, son moitos os mitos que tentan explicar ou gardar de memoria sobre a nosa relación cos outros e coa historia.
Algún deses mitos, como o do apóstolo ou Fisterra, sustentan hoxe unha parte da economía galega. Outros, malia a súa forza, son descoñecidos para boa parte da colectividade. A min fascíname que A Coruña teña dous mitos fundadores. Un, o que lembra os traballos de Hércules, a loita con Xerión, a construción da torre. Outro o de Breogán e os milèsians procedentes das terras do leste, quizais dalgún dos lugares nos que hoxe se libran guerras inxustas: Afganistán, Irak ou Siria. Navegaron o Mediterráneo logo de librarse da escravitude exipcia, costeando chegaron ata a ría da Coruña e alí, Breogán fundou unha cidade, Brigantia e nela mandou construír unha torre, á que puxeron por nome Thor Breogán. Esta segunda lenda ten para min un valor superior á primeira, por dúas razóns: está contada fóra por voces que non son as nosas e, sobre todo, está escrita, nun códice que recolle a transcrición que os monxes irlandeses fixeron da tradición oral que narraba as conquistas de Irlanda. O códice é do século XI, as cronoloxía das lendas recollidas pertence ao incerto pasado da memoria colectiva. O título Leabhar Gabhala
Sempre pensei que esas dúas historias, como tantas outras das nosas, deberían ser patrimonio común, coñecidas por todos, compartidas e, ao tempo, eixo de parte das nosas relacións culturais co mundo: por unha banda o Mediterráneo e a Grecia clásica, por outro Irlanda. Vou a varios colexios cada ano, a falar de escribir e de libros e, ás veces, pregúntolles aos rapaces se saben quen era Ith e poucos son os que o coñecen. Penso, tamén, que as dúas deben poñerse en valor, pero non somos un país de moitos recursos e, co pouco que cremos en nós, non somos quen de procurar cómplices ou socios fóra.
Todo isto vén a conto porque Luar na Lubre e Nani García, acordaron elaborar un proxecto a partir do mito de Breogán, un proxecto singular porque sae do canon e o formato que son habituais entre nós, e no que integraron un amplo equipo de persoas e entidades, . Thor Breogán -a luz dos milèsians-, é un proxecto musical e visual creado a partir de pezas de repertorio do grupo que lidera Bieito Romero, co arranxo sinfónico realizado por Nani García, coa participación da Orquestra Sinfónica de Galicia, dirixida por Diego García, no que Estefanía Cagigao é a autora das animacións e Franc Aleu das imaxes da primeira parte e da montaxe visual de todo o espectáculo. A Jorge Coira correspóndelle a elaboración do making-of narrando todo o proceso.
A primeira parte do espectáculo, recrea musical e visualmente os catro elementos que lle dar ser a este noso país: a auga, o sol e o lume, a pedra e o vento, a partir de pezas clásicas do grupo. A segunda introduce tres cancións da lírica galego-portuguesa medieval e a cuarta remata con pezas de repertorio habitual de Luar na Lubre. É a terceira -a que narra a historia de Breogán, o seu fillo Ith, aquel que ve Irlanda dende o alto da torre e dos fillos de Mil que acoden a vingar a traizón que lle custa a vida a Ith- a máis longa e, tamén, a que xustifica o título. Esta parte, A luz dos milèsians, está formado por seis temas do grupo xa publicados, pero agora complementados con música orixinal que lle dá continuación ao relato e o traballo de orquestración de Nani García.
A noite branca 