MIGUEL GONZÁLEZ GARCÉS

Miguel González Garcés naceu na Coruña o 12 de xaneiro de 1916, polo que dentro dun ano e un mes, celebraremos o seu centenario, e falecía un día coma hoxe, aos 73 anos, logo dunha vida dedicada aos seus e, tamén, aos libros e á literatura, de maneira especial, á poesía, el que era amante dos libros, da casa e dos seus moradores, do amigo culto, do sorriso.. Miguel sempre estivo vinculado a súa cidade e ao seu mar. “Toda Galicia é mar”, deixou escrito, el que consideraba que “vivir sen mar era vivir apenas”.

Garcés acto. til. boa

Luciano Rodríguez sitúa a Miguel na denominada xeración de 1936, xunto con Álvaro Cunqueiro, Aquilino Iglesias Alvariño, Celso Emilio Ferreiro, Xosé María Díaz Castro, Xosé María Álvarez Blázquez, Eduardo Moreiras e Pura Vázquez.

Para Luciano, a súa é unha poesía de léxico rico e suxestivo, cargada de plasticidade, dunha grande efectividade rítmica, dunha grande intensidade de vivencia e grande tensionalidade poemática.

Si, na obra de Garcés alenta a paixón pola palabra. Méndez Ferrín escribiu que a súa  poesía pretende producirse nunha dimensión de valor total; de expresión estética absoluta, cargada coa memoria cultural de todo o pasado literario europeo.

Xulio López Varcálcel definiuno como mineiro da luz contra as tebras, engadindo que toda a obra poética de Garcés se orienta á procura da beleza, ao logro desa unidade orixinal, soberana e eterna que nos sobrevivirá porque xa nos precedeu.

Xavier Seoane, no limiar de Un nome só na néboa, destacaba como un dos logros presentes nese libro e en toda a obra de Garcés, a alta capacidade de percepción e expresión poética do aspecto plástico-visual da obra, con brillantes calidades perceptivas no ámbito cromático, sinestésico e captativo de formas, perfís, perspectivas e iluminación dos seres e obxectos.

Traducido ao italiano, portugués, francés e inglés, Garcés foi distinguido con importantes premios como o de Cabaleiro das Palmas Académicas, que no ano 1967 lle outorgou o goberno francés. Foi, tamén, o cronista desta cidade e, polo tanto, a súa memoria.

Invocalo hoxe, nos días que vivimos, é unha iniciativa necesaria, transcendida dun valor especial, porque el representou e representa os valores extraviados: a honradez, a honestidade, a discreción, o amor aos seus e ao traballo ben feito, a vocación de dar o mellor de si á comunidade, no seu caso materializada no proxecto da biblioteca pública que leva o seu nome e que hoxe segue a ser referencia cultural na Coruña e en Galicia.

Congreso Poio 1981Eu coñecino naquel congreso de Poio de 1981, cando os escritores galegos acordamos fundar a Asociación de Escritores en Lingua Galega, e podo acreditar da atención que dispensaba aos escritores novos, atención e curiosidade que, axiña, se transformaba en cariño. Pero ademais, sempre están, sempre teremos os versos, en castelán primeiro, en galego despois, algúns dignos de seren gravados a ferro no corazón, como este que se le na composición fotográfica de Maribel Longueira situada máis arriba.

Serea LugrísAmigo de Urbano Lugrís, que ilustrou o libro Isla de dos, ao que pertence este debuxo de serea e home mariño, Garcés, no libro Un nome so na néboa, presentado o mesmo día da súa morte, interpreta poeticamente algunhas das obras máis sobranceiras da arte universal, entre elas o cadro Habitación del viejo marinero, pintado por Lugrís en 1946, ao que lle dedica estes versos:

Sobre o mastro, o anxo da calima.
O sinuoso perfil dos hipocampos.
A túa man, negadora da lúa,
broslaba o filamento sutil do vagalume.
O barco que navega de bolina.
Balea nas Sisargas.
A botella do náufrago.
O vento acouga en mans das fondas algas.
E as anduriñas cruzan abismos submariños.
Gris de brétema.
Azul.
Patinir.
Crebados sinos nas cidades irtas.
Sempre buscándote nas illas inventadas.
Pola area, deitado, un catalexo.
Tamén a volvoreta cravada con puñal quizais que voe.
Racha o azul o pailebote branco.
Esbara a estrela polo gume dun pecio.
Azul. 
Santa Trahamunda ven de Córdoba entre palmas
montada nun milagre.
Rosa dos ventos, medusas e cercellas.
O leme e o ronsel.
E a ala
Galopan as marés sen esporas nen bridas
por prados florecidos de actinias e madréporas.
Azul. 

LugrísHoxe, na biblioteca que leva seu nome, xuntámonos moitos para celebralo. MiguelGonzalezGarces_RecitalHomenaxe25Cabodano MiguelGonzalezGarces_RecitalHomenaxe25Cabodano

Advertisement

PACO CAMPOS E XOSÉ TABOADA

Onte polo serán, antes do temporal que logo se nos veu enriba, acudimos ao local de Monty 4, ben preto da casa, no que fora barrio do Papagaio coruñés. Tocaban e cantaban Paco Campos e Xosé Taboada, nun percorrido por cancións de amor dos territorios atlánticos, dende Brasil a Irlanda, dende Cuba a Portugal, pasando, claro, por Galicia e Bos Aires.

Dicir que Monty 4 é un espazo moi especial, un deses locais dos que hai poucos, espazo moderno para a creatividade e o diálogo, con paredes de formigón e tubos no teito, pero decorado con obras de arte, por estar ligado coa galería do mesmo nome. As mesas todas teñen deseño diferente e baixo o cristal, exhiben obras de artistas. Contra as paredes, libros. Tamén tivemos baile de tangos.

Eu coñecín a Paco Campos cando aínda era funcionario, antes de se dedicar ao teatro, á música e, agora, tamén á escrita.

Xosé Taboada é músico extraordinario, sempre disposto a nos acompañar coas súas frautas e os seus saxos en presentacións e recitais. Coñecino formando dúo con César Morán. Xuntos, Xosé e César, viñeron a Lira, no mes de decembro de 2012, a participar nos actos do 10 aniversario do Prestige.

Aquel ano, en maio, diante da provocación que supuña que o goberno municipal da Coruña non organizase ningún acto polo día das letras, unha morea de persoas, respondendo á chamada de Xavier Docampo, Lino Braxe e Olga Patiño, organizamos comandos artísticos dispostos a percorrer o centro da cidade, interpretando música, recitando ou actuando na rúa, cafés e bares. Xuntou forzas o comando no que estabamos nós co de Paco e Xosé e xuntos vivimos momentos ben emocionantes. Esta gravación que está en you tube, corresponde a unha das intervencións daquel día, no Rei do xamón. O vídeo é penoso, pero a acción non. Eu lembro esa tarde como de felicidade. Entrar nos locais, falar cos donos e co público e empezar a recitar, a contar, a cantar e a xente toda respectándonos e, en moitos lugares, participando. Ningún local nos dixo que non e algún, como ese do vídeo, ata nos quixo convidar a todos, e eramos moitos.

RESINA DE POLIÉSTER, CORREA CORREDOIRA

Fomos á presentación do novo libro de Xabier Correa Corredoira, titulado Resina de poliéster e publicado por Baía Edicións. Acolleu o acto, no que tamén participaban Lino Braxe e os músicos Miguel Ladrón de Guevara e Ismael Bardei, a galería Monty4. Viñeron canda nós Stella e Níels, os amigos islandeses que nos visitan estes días. Foi para eles unha experiencia fascinante, pola cantidade de xente que congregaba a presentación dun libro de poemas e pola forza creativa de Xabier a quen descubriron tamén como pintor. Aproveitando, faleilles de Elías Portela ou Elías Knorr, o poeta nacido no Morrazo, pero que hoxe é unha das voces máis singulares da poesía islandesa e de quen me gustaría falar máis devagar outro día.

Fomos de presentación, pero nós xa sabiamos do libro porque hai dez días atopamos a Xabier na esquina da rúa da Torre co Campo da Leña e falounos del e recitounos algúns dos poemas que sabe de memoria e fíxoo, xa daquela, coa paixón que Xabier pon en cada cousa da vida. Onte recitou e deixouse levar por un blues ben compasado que improvisaron os músicos xa contra o final.

Resina de poliésterResina de poliéster. Di el que ese é o material máis cabrón, máis agresivo e máis perigoso daqueles cos que traballa no estudio. Para el, este tempo canalla que habitamos, a densidade da agresión que sufrimos, as emanacións nocivas das palabras e dos discursos que escoitamos cada día, son como resina de poliéster. Velaí a razón do título, velaí a xustificación do libro. Digamos que é este un libro necesario, polo que ten de denuncia, de resistencia e, sobre todo, pola forza que tamén é desexo e que, quizais, contaxie en nós a necesidade xa non de sobrevivir, senón de combater.

De mostra van dous poemas. Un polo que veño de comentar, outro porque fala de baleas e… niso ando.

DO REGRESO DA PALABRA POBO
depende a melloría da terra.
Pasamos as tendidas correntes
e as cordilleiras exaltadas
co territorio enrodelado
na caluga. Arrastramos sombra
entre lumes tras carne divina
coa que acadar mover a morte.
Mais fracasamos ao someter
os animais e o cereal
á cultura; a muller con himen
e a terra acaeron dominio
privado, herdade de príncipe
que dispón clases e arreda
escravos tras muro eléctrico
que só a república mundial
deitará co abalo do trigo. 

———————————————–

AUSCULTAS CO FONENDO A TERRA
coa man colles o pulso na falla,
a fogaxe do monte cinsento,
apalpas ganglios polos ríos
e tensión nas carnes abertas;
no iris do abismo albiscas
cemiterios radioactivos,
a túa ollada clínica chega
ás fístulas da estratosfera,
entendes o canto das baleas…
Es moi capaz de morrer por elas.
Es quen Zaratustra reclamaba:
O que virá detrás daqueloutro
que pestanexaba preguntando
Que é amor? E unha estrela?