OUTRA VEZ SINDO

Mándame Sindo novos poemas que aproveito para compartir. Xa non existe a casa que aparece nun deles, a casa onde nos viamos e onde fundamos o grupo poético Renovación. Si a cidade da que fala no segundo, labirinto que tan ben reflectiu Blanco Amor na Esmorga.

A casa familiar de Sindo en Ourense quedaba nun espazo medio rústico, dentro dun patio de mazá, case ao final de Jesús Soria, moi preto de onde ubicaron a escultura de Manuel Patiña. A min, que viña de ler poucos anos antes, todo o que atopara de Enid Blyton no mercado e na casa dos amigos, pensaba que aquel seu fogar estaba sacada dalgunha das sagas da escritora inglesa. Accedíase por un longo rueiro entre dous edificios altos con glicinia emparrada, ata chegar ao espazo con horta onde estaba situada. Eran dous os edificios, o principal, onde vivía a familia, e un máis pequeno, diante, unha sorte de almacén, cuarto de pasar o ferro, pero tamén de cuarto estar, xa que tiña mesa, cadeiras, andeis e estufa. No patio entre ambos, un parral que non sei agora se era de vide ou da glicinia que continuaba a do rueiro e da que el fala no primeiro dos poemas. Máis alá, cara o centro daquel enorme espazo entre edificios novos e altos, as roseiras e a horta. Ese edificio auxiliar e cativo era o noso espazo, sorte de casa de monecos ou merendeiro. Alí estudabamos aperturas e finais de partidas de xadrez; liamos en voz alta os nosos versos; compartiamos os poetas que cada un descubría, ou inventabamos palabras coas que lograr a música e o ritmo do poema.

Xa dixen na entrada anterior que, daquela, Sindo pintaba e non o facía nada mal. El era o noso orgullo. Nesta foto, detrás del, vese un cuadro que nos acompañaba por aqueles días, Newmalco, óleo pintado en 1971 e que o Museo Arqueolóxico incluira nunha exposición de bodegóns.

A pintura de Sindo tiña, e penso que ten hoxe, un evidente trazo surrealista e, tamén, sen que iso supoña contradición, expresionista e, a nós,  parecianos de absoluta vangarda. Rafa, o amigo común, que tamén tiña casa particular, xa que vivía no Chalé Losada, na rúa do Paseo, sempre quixo quedar con este cadro.

A CASA DERRUIDA

 Todo quedou alí, baixo a cerdeira
ao pé do pozo da glicinia
na vertixe na que rematou a infancia.
 Todo quedou atrás, ao outro lado da cancela,
nas escaleiras de mármores rachados.
Todo quedou agochado nesas pedras
por onde subían as roseiras da tristeza.
 Todo quedou no silencio das orixes,
dos pequenos cazadores de paxaros
que tentaban fuxir tras os arames.
Todo quedou no estridente corazón do odio,
no grande sombreiro dos mariachis,
no patético espantallo dos espellos.
Todo nunha longa ferida que aínda nos percorre
como o pesadelo de caer eternamente,
o soño impotente por voar.
Todo foi pechado, repartido, arrincado,
ficou tan só a sombra dunha casa
no medio da cidade e do baleiro.
E volve a cheirar a pechado,
a verniz, a flores murchas,
e ao badalear do medo.
Xa non hai reloxo, nin acios desa viña,
nin roupa de clareo sobre a herba,
nin bufardas con fendas para o soño.
Todo rematou nese cuarto
onde segue cabalgando o espectro da tolemia.
 (Para nós é o intre da fuxida.)

 

CIDADE DA NEUROSE
Alí, entre as pontes e as pedras, toda a túa cidade se encollía.
Alí, nos soportais das prazas, escoitabas a ladaíña das fontes.
Alí bebías do silencio nos pórticos das sombras.
¡Cantas veces falabas con absurda tristeza da túa lúa asasinada!
¿Lembras a nosa urbe, a urbe dos anxos de pedra?
Alí quixeras tornar nube dese abrazo,
dese abrazo chuviñoso que esmigalla os soños.
¿Lembras?, aquela era a urbe das angustias de ferro.
¿Lembras?, alí seguía, no primeiro andar, o teu niño de andoriñas,
alí, as árbores onde rincharon os cabalos.
Alí, naquel campo da feira, nos amenceres arredados,
podreceron os teus froitos.
Alí, nas barroncas, crecían tesouros
con lavas de volcáns e colas de lagartos,
… e, alí, si, alí, desbordáronse os teus ríos.
Alí ollabas a túa urbe inmóbil, escrava e dona do tempo,
coas contradicións, coa dúbida,
… con esa nada pegañenta e destrutiva,
¡tantas cousas!
Mil agarimos degorados,
mil fantasmas que odiabas e que amabas,
pero sempre era ela, a cidade teimosa,
ela,
a eterna Neurose.
Advertisement

NON É UNHA DESPEDIDA, SÓ UNHA MÁGOA

Durante case trinta anos, Camilo Franco desenvolveu o seu traballo informativo no xornal La Voz de Galicia, vinculado, case sempre, ao ámbito cultural, atendendo ás que sempre foron as súas paixóns: a literatura, o teatro e as artes plásticas. Camilo entendeu ese labor como algo que debía responder á esencia do concepto cultura: liberdade, independencia, espontaneidade, ironía e capacidade crítica. Informar e comentar, con valor e con risco. Por veces, esta proposta profesional foi castigada polos seus superiores. Supoño que agora podo contar aquel día no que foi chamado a capítulo polo que entón era director, prohibíndolle expresar opinión e esixíndolle se limitase a escribir unicamente suxeito, verbo e predicado.

Eu son testemuña do complicada que era, ás veces, a relación coa empresa para a que traballou. No ano 2004 fixemos xuntos o treito galego do camiño francés, dende O Cebreiro ata Compostela. A iniciativa formaba parte dun proxecto de colaboración entre un grupo de escritores e artistas, que logo constituímos a asociación Cultura Solidaria Galega, coa delegación galega da ONG Acción contra a fame. A intención era facer visible os proxectos da ONG en África. Camilo e eu camiñamos xuntos. A máis longa das etapas foi a que nos levou dende Furelos ata preto de Lavacolla, case 40 quilómetros.. Ese día, logo de xantar en Arzúa, recibiu unha chamada. Pedíanlle un artigo sobre os Beatles, páxina completa, para o día seguinte. Chegamos ao lugar de durmir ás nove do serán. Viñamos desfeitos. Alí estaban xa todos os compañeiros que non fixeran a etapa completa e aproveitaran o coche que ía recollendo aos que se rendían. Tamén Alfonso Costa e Manuel Patiña, os únicos, xunto con nós, que camiñaron cada quilómetro, pero eles, máis altos e con máis zancada, sacábannos, máis ou menos, cinco quilómetros de vantaxe cada xornada. Ducha, roupa limpa, unha cervexa e charla sobre as cousas do día e logo a cea, compartida e alegre. Camilo subiu ao seu cuarto sen cervexa, sen conversa e sen cea. Aínda que el era coñecido como o quinto Beatle, polo coñecemento que ten do grupo de Liverpool, un artigo hai que escribilo. Baixou a cear cando nós rematabamos as sobremesas. Na súa ausencia, Marica Campo dedicáralle unhas estrofas moi ben rimadas.

Daqueles días é este Cincuenta mil pasos, incluído no libro Palabras contadas: Paso a paso como a diario. Paso a paso camiñou coa inocencia das boas causas. No tantán das botas contra a terra chegoulle a dor da vida mal organizada. Cincuenta mil pasos máis adiante doeulle o porvir do mundo. E os pés.

Ao día seguinte era a última etapa, Lavacolla, Monte do Gozo, Compostela. Cando tivemos ocasión de ollar o xornal, o artigo dos Beatles ocupaba unicamente un fondo de páxina. O axuste non era cousa del e Camilo non recoñecía o que alí se publicaba co seu nome, pero o que máis o amolaba, era a falta de consideración de quen coñecendo a empresa da que participabamos, lle esixira un artigo que quizais xa sabía non se ía publicar.

Hoxe Camilo veu polo meu traballo para o acto de conciliación laboral coa empresa. Dicíalle eu que ben podería escribir un libro ou dous: un sobre a súa relación co mundo da cultura galega e outro sobre a súa vida laboral. Os dous darían para moito.

Vaise sen que o mundo da cultura lle recoñecese o seu traballo. Non foi para el, en todo este tempo, ningún deses premios que cada ano celebran o labor do xornalismo da cultura. Quizais agora, aqueles que llos negaron, se desfagan en comentarios laudatorios. A min prodúcenme fatiga as cousas a destempo. Xa Ben-Cho-Sey deixou escrito que as cousas ou se fan no seu tempo, ou non se fan.

Camilo sempre será o quinto Beatle, pero se cadra, gustaríalle máis ser John Coltrane. Velaí as razóns da banda sonora desta entrada. A canción dos Beatles é With a little help from my friends. A peza que segue, My favorite things, está interpretada por Coltrane (saxo tenor e soprano), McCoy Tyner (a quen vin actuar unha vez no parque de Castrelos en Vigo) ao piano, Steve Davis co baixo e na batería Elvin Jones.

Isto non é unha despedida e, ademais, xa nos dixo el que a ironía é a lírica do porvir.