TO OUR COUNTRIES

Quizais xa coñezades este vídeo. A min impresionoume. Dúas irmás, Faia (canto) e Rihan (recitado) Younan, percorren coas súas voces o territorio de Medio Oriente, a guerra imposta, a desolación e a morte.

Fermosísimo vídeo realizado en Suecia por un grupo de estudantes procedentes de Siria, Líbano, Palestina e Irak, con músicas de distinta orixe, algunha ben próxima a nós e que resulta sorprendente cando se escoita cantar en árabe.

Como exemplo de convivencia e paz, o vídeo remata co canto MAWTINI ou MEU PAÍS, himno nacional de Irak, composto por un músico libanés e escrito, en 1934, por un palestino.

Advertisement

DESPRAZADOS

Crisis Siria 1Sometidos a conflitos étnicos, relixiosos e territoriais; coa vida supeditada a intereses económicos alleos, os desprazados foxen do labirinto de morte de Medio Oriente procurando refuxio. Os que vemos estes días desembarcando en Grecia, cruzando Macedonia e Serbia, retidos en Hungría, chegando a Austria e Alemaña, non son todos os que poderían ser ou os que aínda serán. Digamos que son todos os que están, pero non están todos os que son. Sei de familias que non poden escapar das localidades nas que viven, ocupadas polo estado islámico, coas vías de comunicación bombardeadas polos drons de occidente, que non discriminan, só matan. Son persoas procedentes de Paquistán, Afganistán, Irak e Siria. Pero tamén podían vir de Gaza e Cisjordania ou de Libia.

Aquí, neste blog, sabiamos do que sucedía porque vivimos o éxodo da familia de Ahmad al Hammoud, o pintor amigo de Ali Ali. Dicía cando fixemos a poxa das súas obras, para enviarlle cartos ao campo de refuxiados en Turquía, que non podíamos personalizar a traxedia nunha soa familia, pero que, ao tempo, non podíamos rexeitar aquela oportunidade que tiñamos de axudar, poñendo rostro á traxedia. Poñer rostro, iso aconteceu agora coa morte de Aylan na praia turca, pequena creba abandonada.

Escoito a radio, leo os xornais, vexo a televisión. Entrevistan a persoas desprazadas,  moitas mulleres que falan en inglés, máis ou menos coma min, algúns homes. Todos repiten o mesmo: en canto remate a guerra quixeramos regresar. Ali Ali estes días, entrevistado por numerosos medios de comunicación, definía a situación no seu país como de terror. El sempre di que ninguén deixa a casa e parte da familia se non é por unha razón poderosa. Diso, nós, si sabemos.

Crisis Siria 2

Regresar. Que lonxe está aínda ese momento. Porén, acaso invocando esa palabra, REGRESO, acurtamos a espera. Quizais repetíndoa somos quen de acoutar os intereses que provocan a guerra e o exilio.

Na películo Espartaco de Stanley Kubrick, o personaxe de Antoninus, interpretado por Tony Curtis, recita un poema que fala do regreso. Na versión da  película que vin tantas veces sendo novo, non aparece esa escena na que Kubrick detén a historia da epopea dos escravos, introducindo un relanzo poético na acción. A ditadura prohibiuna. O momento é intenso dende o punto de vista emocional, e supoño que os censores tiveron medo a que se interpretase como un canto do exilio e a que a xente saíse dos cines recitando o poema (por certo, tamén na película había traficantes, eran os fenicios, que cobraban dos escravos libres o prezo do seu traslado ao leste, para logo deixalos en terra, a mercé dos romanos). Na versión completa da cinta que se pode ver hoxe, Antoninus recita os seus versos. Eu souben de escena e de poema por César Antonio Molina, quen recolle texto e contexto no libro Vivir sin ser visto, publicado no ano 2000. Isto é o que recita Antoninus, as mesmas palabras que, seguramente, traen prendidas nun lugar do corazón os desprazados destes días:

Cando o sol abrasador alumea o ceo de occidente
Cando o vento morre nas montañas
Cando o canto da laverca apenas se escoita
Cando as cigarras deixan de cantar nos campos
E a escuma do mar dorme coma unha doncela en repouso
E o solpor doura a contorna da terra errante
Eu regreso ao fogar
A través das sombras azuis e dos bosques vermellos
Eu regreso ao fogar
Volvo á terra que me viu nacer
Coa nai que me levou no ventre
E o pai que me educou
Hai moito tempo, moito tempo, moito tempo
Agora estou só e perdido nun mundo errante e afastado
Pero cando o sol abrasador empeza a se ocultar
Cando o vento morre e a escuma do mar dorme
E o solpor doura xa os campos
Eu retorno ao fogar
Cando o sol alumea o ceo de occidente.

Ahmad al Hammoud

No campamento de Harran, na provincia turca de Sanliurfa, viven máis de douscentos mil refuxiados sirios que conseguiron fuxir da guerra.

Ahmad al HammoudEntre eles, o pintor Ahmad al Hammoud, íntimo amigo e compañeiro do artista Ali Ali, residente na Coruña dende hai anos. Ahmad, en compañía dos seus pais, xa maiores, das súas cuñadas, viúvas dos seus dous irmáns, e de 14 sobriños, sobreviven no campamento en condicións de absoluta precariedade.

Ahmad conseguiu levar canda si algunhas das súas obras. Ese é o seuPoxa imaxe 1 único patrimonio. Con Ali Ali, un grupo de amigas e amigos, consideramos a posibilidade de organizar unha poxa que nos permita recadar unha cantidade que o axude a paliar a actual situación e, se é posible, abandonar, xunto cos seus, o campo e atopar un novo lugar onde vivir e pintar.

Non se trata de realizar unha colecta, senón de permitir que un pintor poida, coa dignidade do seu traballo, acadar medios para sobrevivir, el e os seus, ás circunstancias da guerra.

Ahmad al Hammoud, natural da cidade de Dayr az Zawr, situada na ribeira do Éufrates, é artista de prestixio, con proxección internacional, no ámbito dos países árabes.

Non sabemos que dará de si esta iniciativa. De non acadar o obxectivo, buscarémoslle as beiras, por ver de axudar a Ahmad.

Esta é a convocatoria. Se podedes e o considerades, dádelle difusión. O deseño e maquetación da tarxeta foi obra de Inma Doval.

Tarxeta Ahmad al HammoudSIRIA: ARTE E GUERRA

AS AMIGAS E AMIGOS DO ARTISTA SIRIO AHMAD AL HAMMOUD CONVOCAN ACTO INFORMATIVO SOBRE A SITUACIÓN EN SIRIA E A POXA DAS SÚAS OBRAS.

Poxa 2PARTICIPARÁN: Noa Morales, licenciada en Ciencias Políticas e da Aministración, especializada en estudos árabes e islámicos contemporáneos, quen analizará a situación de conflito que vive Siria e o resto do Medio Oriente, con ela, o artista sirio residente na Coruña Ali Ali.

Presentará o acto o escritor Francisco X. Fernández Naval , e conducirá a poxa o tamén escritor Camilo Franco

Día 9 de xuño, martes, ás 20,15 horas.

Lugar: As Portas Ártabras, sede da Asociación de Amigos dos Museos de Galicia. Rúa Sinagoga, 22. A Coruña.

ALI ALI E AS MULLERES LIBRES

Había moito que non vía a Ali Ali. Mudou de casa para a zona da Gaiteira e ten que coidar da súa filla Amal, conciliando co horario laboral de Pina. Mantén o estudio preto da nosa casa, pero pinta a deshoras. Vímonos o pasado venres, logo dunha mesa redonda sobre gravado e estampa organizado pola galería Monty, e na que participaba el.

Da galería saímos xuntos el, Maribel, Inma Doval e eu. Entramos nun dos bares clásicos do Monte Alto, El Huevito, na rúa San Xoán. Falamos moito compartindo mesa. El amosounos o seu último cadro, este que se ve a continuación, con meixengra na man dereita da muller. A min a súa pintura paréceme marabillosa, esa explosión de cor, a construción de arquitecturas e de mundos máxicos e somnámbulos, a expresión das mulleres, os animais. Hai algo que vén dende o eco das Mil e unha noites, tradición cultural que se nutre de moitos pobos e de moitos séculos. Pero tamén percibo algo moi moderno, sobre todo nun pintor que provén do mundo árabe coma el, porque sempre propón unha muller libre e dona de si.

Ali Ali último

Pero o que realmente me impresionou da noite, foi escoitarlle falar da situación que vive a súa familia na aldea onde el naceu. A aldea e a provincia están hoxe dentro do territorio que pertence ao estado islámico. Cada día sofren os bombardeos de avións norteamericanos, supoñemos que non tripulados. As bombas caen, sen discriminar demasiado, sobre os lugares nos que previsiblemente acampan e se organizan as milicias do novo estado creado sobre parte dos territorios de Siria e Iraq, pero que pode ser a leira dunha familia de calquera das aldeas. O irmán de Ali Ali quixo escapar coa súa familia, pero non chegaron a ningures e regresaron, tentando procurar amparo das bombas occidentais.

Conta Ali Ali que o outro día, a súa cuñada saíu da casa para ir a da sogra que queda á beira. Foi coa cara sen cubrir, tal e como viviu sempre. Por iso o seu home foi condenado a cincuenta vergallazos e dous días de prisión.

O cuñado de Ali Ali foi sorprendido fumando na rúa. Detido, recibiu oitenta zorregadas e pasou na cadea tres días.

Ali Ali móvese con dificultade pola complexa xeografía da política internacional. O seu país hoxe é un taboleiro de intereses contraditorios. Está, por unha banda, o que resta do exército de liberación, primeiro alimentado por occidente e agora abandonado e case aniquilado. O réxime de Bashar el Asad, logo dunhas eleccións imposibles, reivindica a súa legalidade pola forza; foi el quen armou en principio ao exército do Estado Islámico que agora combate. Este novo modelo de estado ocupa territorios ricos en pozos de petróleo e impón a súa lei: cruxificións, decapitacións, flaxelacións. E está, logo, o exército da xente que loita para si, organizado en milicias entre as que destacan esas que agrupa ás mulleres kurdas, con tanto protagonismo na liberación da cidade de Kobani.

Ali Ali cre na súa cultura de orixe, valora a liberdade, renega das intervencións de occidente en cada país do medio oriente, lamenta a realidade do novo estado islámico, alimentado polo réxime sirio e agora inimigo común. Nada é doado nesa tolemia. Escoitándoo falar pensaba en min. Que faría de me ver nunha situación como a súa? Como a de Ali Ali, digo, xa non como a do seu irmán ou o seu cuñado. Paréceme imposible manter o equilibrio e a lucidez nesta situación. Admiro entón, moito máis, as mulleres dos seus cadros, tan libres, tan vitais, tan namoradas da vida. Penso que así serán os milleiros de mulleres que decidiron loitar para si, nas brigadas de protección da xente, e lamento que tanto esforzo, tanta enerxía, tanto corazón, teñan que ser sacrificados na guerra e non disfrutados na paz. Ali Ali está con elas e, cada día, el pinta para esa paz das mulleres libres.

SULEIMAN E SALÚA

Hoxe, nada máis saír do prelo, recibín da man de Xan Arias o primeiro exemplar do álbum SULEIMAN Y SALÚA, publicado pola editorial Trifolium, con ilustracións do pintor sirio residente dende hai anos entre nós, Alí Alí.

Foi por este proxecto que nos coñecemos Alí Alí e eu. Andaba el na procura dun escritor que tecese unha historia cos fíos da súa memoria de infancia, dos seres míticos que habitaban a provincia de Al Hassake e o lago Khatounie, nese territorio de montañas cara o leste, moi próximo a Turquía e a Irak, onde el naceu.

Procurei eu darlle corpo a esas lembranzas ou saudades e contei unha historia que ordenaba o material caótico da súa memoria, construíndoa a partir de dous personaxes, unha nai e a súa filla, que viven en algún lugar de occidente, onde chove moito, nai que tamén tece unha historia coa súa memoria, que coincide coa de Alí Alí.

Os personaxes fantásticos forman parte todos dese universo máxico, así como a árbore dos desexos e as illas do lago Khatounie. Chamoume a atención a condena que deben padecer as sereas no seu contacto coa humanidade, tanto alá como na nosa cultura tradicional. En Galicia, a serea da nosa lenda ten un fillo, pero ata que non bota de si o que nela hai de peixe ou de animal, non pode alimentalo, mentres debe padecer o tormento de ver como seu home amaga con lanzar o cativo ao lume. Esta serea da historia de Alí Alí ten un fillo cun pescador, pero é Hamfis, unha especie e tigre ou leopardo branco, quen llo rouba e o leva a vivir cos homes.

O universo do libro lembra o mundo marabilloso das Mil e unha noites e, amais da serea, son varios os elementos comúns entre nós e esa cultura que nos é tan afastada e tan próxima: a árbore dos desexos, o traballo da pesca, a vía láctea ou o eremita da illa que lembra a San Ero ou a San Amaro.

Alí Alí traballou durante un ano e medio no obradoiro Mil pedras, coa pedra litográfica para conseguir as vinte e unha ilustracións a toda cor, que gravadas no papel miden 1,20 x 1,00. A historia foi escrita en galego e posteriormente traducida ao árabe e ao castelán. O tradutor ao árabe foi Yassin Swehat.

Cunha das copias dos gravados, Alí Alí compuxo un libro descomunal, encadernado por ese mestre da encadernación que é Carlos Rey. Ese libro artesanal recollía o texto nas tres linguas. Durante un tempo soñamos con ir co libro a Damasco e Alepo, non o grande de máis de trinta quilos, si con este que agora sae, falando das dúas culturas que conviven nel. Pero ese soño é hoxe cousa difícil, por non dicir imposible.

Agora Trifolium edita a versión castelán-árabe. Confío en que pronto poidamos ter na man a edición galego-árabe, a que naceu aquela tarde noite na que Alí Alí e máis eu conversamos durante horas, no seu estudio, bebendo té, aprendendo a nos coñecer, espallando lembranzas.